De spiegel van een eeuw

Tegenwoordig wordt wel gesproken over de bestuurlijke elite. Het begrip stamt uit het verleden. Het begrip elite richtte zich op de relatief kleine groep van rijke families, regenten, die het in de 17e en 18e eeuw voor het zeggen had. En binnen die families vooral op de mannen. Niet één generatie had het voor het zeggen maar de "heerschappij" strekte zich uit over een lange periode: van vader op zoon, van zoon op kleinzoon en zo verder.

In de negentiende eeuw is nog sterk sprake van deze klasse- of standenmaatschappij. In Deventer is er een groep van rijke families die in belangrijke mate het bestuur van de stad vormt en de handelshuizen leidt. De jonge mannen uit deze families krijgen vaak vervolgonderwijs aan het toenmalige plaatselijke Atheneum Illustre. Het voorste deel van de begraafplaats kent vele grafkelders van deze families.

Door de opkomst van de industrie melden zich nieuwe ondernemende kandidaten voor de elite. Daarnaast ontwikkelt zich, naast de traditionele ambachtslieden een heuse middenklasse. Deze bestaat uit leidinggevenden bij de de nieuwe fabrieken, staffunctionarissen en onderwijzers.

In dit deel van de website tref je portretten aan van enkele leden van de genoemde families: bestuurders en kooplieden. Van enkele ondernemers die aan de wieg stonden van de industriële ontwikkeling van Deventer. En van religieuze voorgangers, militairen, ambachtslieden en onderwijzers.

Ook blijkt uit die persoonlijke portretten de uit die tijd vanzelfsprekende verknooptheid met de koloniën, in het bijzonder het toenmalige Nederlands-Indië.

U ziet in het overzicht van bestuurders vooral mannen. Toen het kiesrecht in 1848 werd ingevoerd was dit voorbehouden aan mannen, en louter aan mannen die over voldoende vermogen beschikten. Pas in 1917 kregen alle mannen kiesrecht. De vrouwen moesten nog wachten tot 1920.

Bestuurders

Ondernemers en industriëlen

Dominees, onderwijzers, kunst & ambacht

Kruyder directeur Kweekschool

Bokhorst (decoratie-) schilder

van Groningen bank

Bussemaker brouwerij

Bussink koekfabriek

Nering- Bögel gietijzer

Ankersmit textiel

Birnie tapijt

van Loghem burgemeester 2e kamerlid

Duymaer van Twist Gouverneur- generaal Indië

Bruce generaal

Burgersdijk Vertaler Shakespeare